Suyun saflığını ölçen cihazlara TDS metre adı verilir. Sudaki iyonlar (anyonlar ve katyonlar) iletkenliği direk etkilediği için TDS metreler direk olarak suyun elektrik iletkenliğini ölçerek çalışırlar. Ancak iletkenlik ve TDS farklı şeylerdir. TDS metreler iletkenliği kullanarak hesap yapar ve suyun iletkenliğini değil, sudaki çözünmüş iyon miktarını gösterir. Saf su neredeyse "0" iletkenliğe sahiptir ve TDS değeri 3 ppm den düşüktür. Temiz ve içilebilir suyun TDS değeri 40 ppm den düşük olmalıdır.
Suyun saflığını aşağıdaki devre düzeneğiyle ölçebiliriz.
Gerekli malzemeler;
1- TLC555 timer,
2- 2,2k direnç,
3- 10k direnç,
4- 1k direnç,
5- 1uF kondansatör,
6- ayarlı kondansatör,
7- piezo hoparlor,
8- 9V pil.
Prob olarak bakır tel kullanınız ancak su içinde korozyonu azaltmak için üzerini tamamen lehimle kaplayınız.
TLC555 zamanlayıcıyı kullanarak kararsız (astable) multivibrator düzeneği kuruyoruz. Devre, prob direncini algılayarak çalışır. Prob suyun dışındaysa 400 Hz etrafında bir ses frekansı üretecek. Suya temas ettiğinde frekans iki katına çıkar ve üretilen ses bir oktav artar. Suyun içindeki iyon miktarı arttıkça sesin aktovı artacak. En yüksek frekanstaki sesi duymak için iki probu birbirine temas ettirmek yeterlidir. Suyun içindeki iyon miktarı ile orantılı olarak üretilen ses, en yüksek frekans ile en düşük frekans arasında bir ses üretecek.
Test etmek için saf bir suyun içine yavaş yavaş tuz ekleyerek sesteki değişikliği gözlemleyiniz.
Devredeki malzemeleri değiştirerek ses sinyalini istediğiniz frekansa ayarlayabilirsiniz. Devre için bazı hesaplamalar aşağıdaki gibidir.
Şarj süresi; t1 = 0.693*(R1 + R2)*C1 = 1.38 sn.
Deşarj süresi; t2 = 0.693*R2*C1 = 0.69 sn.
Toplam periyod; T = t1 + t2 = 0.693*(R1 + 2*R2)*C1= 2.07 sn.
Osilasyon frekansı; f = 1/T = 1.44/[(R1 + 2*R2)*C] 0.484 Hz.
Duty cycle; D = R2/(R1 + 2*R2) = %66
NOT: Burada verdiğimiz devreyi içme suyunun içilebilir kalitesi ve güvenliği için kullanmayınız.